Yaratıcılık, son yıllarda geliştirmeye çalıştığımız, her yerde aranan bir özellik olarak karşımıza çıkmakta. Yaratıcılığımız gelişmişse sadece sanatsal işlerde değil yaşamımızın her alanında avantaja dönüşüyor. Fikir üretebilme, yeni bir değer oluşturabilme olarak da tanımlanan yaratıcılık, kişisel markamıza da katkı sağlıyor.
Rollo May, Yaratma Cesareti kitabında yaratıcılığı çeşitli yönleriyle inceliyor. Yedi bölümden oluşan kitapta yaratıcılığın doğası, yaratıcılıkta bilinç dışının önemi ve yaratıcılığın sınırları gibi önemli konular ele alınıyor.
Yaratıcılığı araştırdığımızda geliştirebileceğimiz birçok yöntem sayılıyor. Ben bu sürecin kişilik yapımızla da ilgili olduğu kanaatindeyim. Öz denetimi ve içsel motivasyonu yüksek; rutini değil de farklı bir yaşam hedefleyen insanların yeni fikirler üretmede daha başarılı olduklarını gözlemliyorum. Sık sık karşımıza çıkan tabirle “konfor alanının dışına çıkabilen” diyebiliriz, ancak bu gibi terimlerin ve cümlelerin altını doldurmak gerekiyor kuşkusuz.
Yaratma Cesareti, Metis yayınlarından Alper Oysal çevirisi ile yayımlandı. Benim okuduğum, kitabın Temmuz 2021’de yayımlanan altıncı basımı.
Yaratma Cesareti, Alper Oysal’ın otuz sayfalık “İkinci Basıma Sunuş” yazısıyla başlıyor. Bu bölüm okuru, kitabın ana fikri ve yazarıyla ilgili bilgilendirmesi açısından başarılı bir girizgâh olmuş. Rollo May’in varoluşçu psikoterapinin önde gelen temsilcisi olduğunu ve adının Sartre ile birlikte geçtiğini; May’in gençlik yıllarında ressam olduğunu ve sanatsal yaratıcılık alanı üzerinde çalıştığını bu bölümde öğreniyoruz.
Burada benim de çok ilgimi çeken bir konu olan “Acının varlığı” olgusuna değiniliyor. Rollo May’in bir başka kitabı Danışmanlık Sanatı’na atıfta bulunularak konuyla ilgili yaklaşımlar ele alınıyor.
Acının yaşamımızda bir yerlerde aksayan yönler olduğunu gösterdiğini ve üzerine gidilmesi gerektiği, ancak bu şekilde söz konusu yönleri yaratıcı bir üslupla kesip atabileceğimizi belirtiyor.
Elbette bir kitabı okurken kendi deneyimlerimizden yola çıkıyoruz. Algımıza göre şekillendiriyoruz. Genel bir yargı vardır: Başarılı, yeni bir yol benimsemiş insanların birçok acının içinden geçtiğini savunuruz. Bir de olumsuz duyguların bir virüs gibi hızla yayıldığını biliyoruz. Burada genel olarak yaşamlarımızda uygulayabileceğimiz, yaratıcılığımızın gelişmesi için benimsememiz gereken çeşitli yollar bir yaklaşımla anlatılıyor. Yaratıcılık, ön görü sahibi olmayı, deneyimlere açık olmayı ancak acıya hapsolmamayı ve bu yollarla kişinin kendi geleceğini daimî bir algıyla inşa etmesini ister.
Rollo May ile ilgili önemli detaylardan biri “ilişki” sözcüğünü değil “karşılaşma” sözcüğünü kullanmasıdır.
“May’in önerdiği sözcük karşılaşma, karşı karşıya olma, insanın varoluşunda bulunan varoluşsal kaygı ve suçluluk ile de yüzleşmeyi gerektiriyor.” (S. 18)
May’in önerdiği sözcük, iletişimde yüzleşmekte zorlandığımız, sadece benlik alanımızı ve ilkel duyguları esas aldığımız yönlerimizin karşımızdakinin duygu ve düşüncelerini anlamaya evrilmesiyle tam bir karşılaşma hâli yaşayacağımızın güzel bir ifadesi.
Kitapta birçok örnekle nevroz ve yaratıcılık ilişkisi açıklanıyor. Örneğin Virginia Woolf ve Van Gogh’un çöküntü hâllerine değiniliyor. May’in de bir sanatçı olması dolayısıyla sanat ve yaratıcılık temasına sıkça yer verilmiş.
Rollo May büyümemizin ve gelişmemizin edimlerimize bağlı olduğunu savunuyor. Cesaret hangi noktada bizi ele geçirmeli sorusuna cevap veriyor.
“Meşe palamudunun meşe olması otomatik büyüme iledir. Oysa bir kişinin tümüyle insan olabilmesi sadece kendi kararlarına ve bu kararlara bağlanışına dayanır. İnsanlar değer ve onura, verdikleri kararlar yığınıyla ulaşırlar. Bu kararlar cesaret gerektirir.” (S. 47)
Yaratma Cesareti, günümüz koşullarının oluşturduğu baskıdan uzak kalarak onurlu bir yaşam inşa etme çabamıza psikolojik dayanaklarla çözüm yolları sunuyor.
Bilgilendirme: Redaktör Haber YouTube kanalında sunuculuğunu üstleneceğim program mayıs ayı itibarıyla başlıyor. Edebiyat, psikoloji, tiyatro, müzik, motivasyon gibi birçok konuda bir bilene soracağımız programı izlemek için Redaktör Haber Youtube kanalına abone olmayı unutmayın.
Yorum Yazın