Çanak ustası, Anadolu'ya özgü eserlerini Uzak Doğu tekniğiyle pişiriyor

- BEHÇET ALKAN - Nevşehir'in Avanos ilçesinde toprağı sanata dönüştüren çanak ustası Şaban Topuz, ürettiği eserleri Japon tekniği "Raku" ile pişiriyor.

El sanatlarıyla ünlü Avanos ilçesinde ilkokul yıllarından beri geleneksel tezgahta üretim yapan 49 yaşındaki Topuz, sanatına yeni tarz katarak farklı eserler ortaya çıkarıyor.

Tarihi nesnelerin benzerlerini seramik endüstrisinde kullanılan beyaz çamurla yapan Topuz, Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenen tarihi objelerin benzerlerini kendine özgü formlar da katarak üretiyor.

Topuz, ortaya çıkan eserleri Japonların 16'ncı yüzyıldan itibaren kullandığı "Raku" tekniği ile pişiriyor.

Teknik gereği, demir oksit, bakır oksit ve talaş kullanılarak pişirilen dekoratif malzemelerin yüzeyinde, alışılmışın dışında renkler oluşuyor.

İlçedeki sanat galerisinde oluşturduğu özel odada sergilenen ürünler, yabancı turistlerden talep görüyor.

Topuz, AA muhabirine, 35 yıldır emek verdiği mesleğine yenilik katmaya çalıştığını belirtti.

Atölyesinde farklı eserler ortaya çıkarma gayretinde olduğunu ve bu yönde araştırma yaptığını anlatan Topuz, son çalışmasında Anadolu'da tarih boyunca kullanılan ürünlerle Uzak Doğu pişirme tekniğini buluşturduğunu aktardı.

- Avanos çanakçılıkta dünyanın en zengin formlarına sahip

Turistlerin Kapadokya'da tarihi ve doğal güzellikleri, Avanos'ta ise kültürel zenginliği görme fırsatı elde ettiğini vurgulayan Topuz, ilçede Hititler döneminden beri süren çanak ve seramik yapımına ustaların yenilik katmaya devam ettiğini söyledi.

Son bir yıldır kullandığı Raku tekniği sayesinde yaptığı ürünlerin hem metalik görünüme kavuştuğunu hem de farklı renk dalgaları ile ilgi çektiğini dile getiren Topuz, şöyle konuştu:

"Raku tekniği, Japonların ve Çinlilerin sanatsal bir çalışmasıdır. Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ndeki eserlerin benzerlerinde bu tekniği kullandık. Bunun özel bir toprağı var, daha yüksek ısıya dayanabiliyor. 1200 derecede pişirildikten sonra demir oksit ve bakır oksitle sırlıyoruz. Sonra fırına yeniden konulup pürmüz ile 5 saat boyunca yakma yapılıyor. Erime noktasına yaklaşınca başka bir sobaya talaşla konulup yakılıyor, havasız ortamda ürünün yüzeyinde renk efektleri oluşuyor. Böylelikle ürün, tarihi eser gibi duruyor. Dünyanın en zengin form özelliği zaten bizdedir. Avanos, seramik ve çanak üretimi yapan ülkeler arasında çeşitlilik anlamında en zengin formlara sahiptir."

Eserlerin ebat ve işçiliğine göre 2 bin ile 5 bin lira arasında alıcı bulduğuna değinen Topuz, sözlerini, "ABD'li ve Japon turistler daha çok ilgi gösteriyor, bundan bir tane daha olmadığını bilince almak istiyorlar." diye tamamladı.